Jak dobrać platformę transportową? Typy urządzeń i funkcjonalność

Urządzenia transportu poziomego to szeroki zakres rozwiązań technicznych stosowanych w zakładach przemysłowych wielu branż. Służą do przemieszczania ładunków o różnych kształtach i gabarytach pomiędzy nawami hali, pomiędzy halami, a także – obsługują transport komponentów, maszyn czy też produktów pomiędzy kolejnymi stanowiskami procesu technologicznego. Zależnie od istniejących potrzeb oraz uwarunkowań infrastruktury zakładowej stosuje się różne typy urządzeń, które oferują określone funkcjonalności.

W grupie urządzeń transportu bliskiego wyodrębnić można dwie podstawowe grupy asortymentowe, różniące się pomiędzy sobą sposobem zasilania, a w każdej z nich – dwie grupy urządzeń różnych pod względem sposobu przemieszczania się.

Gdzie lepiej zastosować wóz szynowy, a gdzie sprawdzi się platforma samobieżna?

Jednym z najczęściej stosowanych rozwiązań transportu poziomego są platformy poruszające się po torowisku – wozy szynowe, nazywane również platformami szynowymi czy wózkami torowymi. Jest to rozwiązanie, które najczęściej stosuje się w przypadku nowo budowanych zakładów, w których można już na etapie projektowania oraz budowy uwzględnić montaż szyn pod platformę, a także w tych, w których już istnieją torowiska, przeznaczone dla innych celów. Z drugiej opcji najczęściej korzystają zakłady zajmujące się produkcją taboru szynowego, z naturalnych względów posiadające torowiska szynowe w swojej infrastrukturze. 

Minusem tego rozwiązania jest ruch platformy ograniczony wyłącznie do zakresu objętego prostoliniowym najczęściej torowiskiem. Jeśli wymagana jest większa swoboda przemieszczania się platformy transportowej oraz możliwość zmiany kierunku jazdy czy też wykonania bardziej precyzyjnych ruchów, wówczas stosuje się platformy samobieżne na kołach dostosowanych do istniejącej nawierzchni. Tego typu urządzenia, określane również jako wózki jezdne, wózki transportowe czy wózki swobodne, charakteryzują się bardzo szerokim zakresem ruchów, a pole ich działania jest ograniczone wyłącznie wielkością powierzchni ładunkowej oraz umieszczonego na niej ładunku. Zakres oraz precyzyjność ruchów takiej platformy uzależniony jest od skrętności dobranych układów jezdnych. Najwięcej możliwości ruchu oraz manipulowania ładunkami daje zastosowanie kół typu Mecanum, pozwalających na dowolną zmianę kierunku jazdy urządzenia, a także obrót wokół jego osi pionowej.

Czy można używać platformy transportowej na zewnątrz? Zarówno wozy szynowe, jak i platformy samobieżne wykonuje się tak do użytku wewnątrz, jak i na zewnątrz hal przemysłowych czy magazynów – te ostatnie stosując technologie zabezpieczających maszynę przed wpływem warunków atmosferycznych. 

Wóz szynowy  uniwersalny Fot. Przedsiębiorstwo HAK Sp. z o.o.

Plaforma samobieżna uniwersalna Fot. Przedsiębiorstwo HAK Sp. z o.o.

Wybrać platformę transportową z napędem czy bez napędu?

Przy wyborze odpowiedniego rozwiązania technicznego czesto pada pytanie - jaki napęd zastosować w platformie transportowej? Zarówno w grupie wozów szynowych, jak i platform samobieżnych mamy do czynienia z możliwością zastosowania urządzeń z napędem własnym bądź niewyposażonych w napęd, w zamian za to przystosowanych do podpięcia do ciągnika zewnętrznego.

Jaki napęd w platformie transportowej? W platformach transportowych z napędem najczęściej stosuje się jeden z dwóch najbardziej popularnych rodzajów zasilania – akumulatory bądź linie zasilające w postaci szynoprzewodów lub kablozwijaków. Każde z tych rozwiązań ma zalety i wady. Szynoprzewód stosowany jest wyłącznie w przypadku wozów szynowych - zapewnia stały dopływ energii, wymaga jednak montażu dodatkowej linii zasilającej wzdłuż torowiska. Konieczność instalacji linii zasilającej nie pojawia się w przypadku stosowanego u obu typów platform zasilania akumulatorowego, które jednak wymaga częstego ładowania. W projektowanych platformach transportowych z napędem stosuje się także różnego typu rozwiązania alternatywne, wybierane ze względu na uwarunkowania procesów technologicznych, częstotliwość używania urządzenia czy infrastrukturę zakładu. Praktykowane są np. silniki spalinowe oraz bezprzewodowe zasilanie indukcyjne, wymagające wykonania dodatkowej instalacji w posadzce hali.

Platformy bez napędu są projektowane z uwzględnieniem możliwości podpięcia do urządzenia z napędem – pojazdu, wózka widłowego, innej platformy zasilanej bądź, co praktykuje się w przypadku wozów szynowych, wciągarki linowej zamontowanej na jednym z końców torowiska.

Platforma samobieżna zasilana akumulatorem Fot. Przedsiębiorstwo HAK Sp. z o.o.

Wóz szynowy zasilany prowadnikiem kablowym Fot. Przedsiębiorstwo HAK Sp. z o.o.

Wóz transportowy bez napędu Fot. Przedsiębiorstwo HAK Sp. z o.o.

Platforma starowana radem czy kasetą?

Kolejną kwestią do rozważenia w przypadku platform transportowych jest sposób sterowania pracą urządzenia. Na rynku dostępnych jest wiele rozwiązań, z którymi wiążą się określone możliwości i ograniczenia, które należy uwzględnić w przypadku doboru platformy do konkretnych zastosowań.

Najczęstszymi formami sterowania stosowanymi w platformach transportowych jest sterowanie z użyciem kasety kablowej lub sterowanie radiowe. Kaseta kablowa implikuje pewne ograniczenia – operator musi podążać za urządzeniem – dzięki temu ma jednak ogląd pracy maszyny i jej otoczenia. To powody, dla których kasety kablowe stosuje się często w przypadku platform samobieżnych – wymagają większej kontroli i możliwości reagowania ze strony operatora, ponieważ pole ich pracy nie jest ogranioczone do linii torowiska. Kasety kablowe stosowane są również w przypadku wozów szynowych, a we wszystkich typach maszyn zastosować je można jako alternatywne rozwiązanie awaryjne. Sterowanie radiowe, nazywane również zdalnym to bardzo ergonomiczne rozwiązanie, pozwalające kierować pracą urządzenia z różnej odległości. Stosuje się je  we wszystkich typach platform transportowych.

Rzadszą, choć stosowaną w szczególnych przypadkach formą sterowania pracą platformy transportowej, jest sterowanie jej pracą z pulpitu sterowniczego. To rozwiązanie sprawdza się w przypadku ograniczenia jazdy do niewielkiego obszaru hali, co pozwala na prowadzenie kontroli z jednego miejsca, bez konieczności podążania za urządzeniem.

Czy są na rynku platformy automatyczne? Najbardziej zaawansowanym typem sterowania jest sterowanie automatyczne, polegające na odgórnym zaprogramowaniu ruchów urządzenia. Rozwiązanie to daje duże możliwości (np. praca w środowisku szkodliwym dla człowieka bądź w miejscach trudno dostępnych), jest jednak stosowane rzadko, głównie ze względu na wysokie koszty wdrożenia. 

Czy można dopasować paltformę do ładunku?

Kluczowym elementem konstrukcji każdej platformy transportowej jest część ładunkowa. Tworzy ją najczęściej konstrukcja stalowa o płaskiej powierzchni, pokryta materiałem dostosowanym do rodzaju ładunku – np. blachą ryflowaną, materiałem gumowanym czy nawet drewnem. Urządzenia wyposażone w płaską powierzchnię ładunkową mają z reguły bardziej uniwersalne zastosowanie, umożliwiając przemieszczanie ładunków o określonym gabarycie niezależnie od kształtu, często z użyciem osprzętu mocującego, np. pasów transportowych.

Platformy transportowe są urządzeniami projektowanymi często do konkretnych zastosowań – transportu jednostkowych ładunków, o często dokładnie określonych gabarytach. Przygotowując tego typu rozwiązanie konstruktorzy mogą wyposażyć powierzchnię ładunkową w różnego typu elementy służące do posadowienia i stabilizacji ładunku na czas transportu - Możliwe jest również zastosowanie elementów, które umożliwią manipulowanie ładunkiem podczas transportu – przykładem są różnego typu obrotniki lub podnośniki hydrauliczne.

Wóz szynowy z wspornikami do trawers cynkowniczych. Fot. Przedsiębiorstwo HAK Sp. z o.o.

Platforma samobieżna z podnośnikiem hydraulicznym Fot. Przedsiębiorstwo HAK Sp. z o.o.

Wóz transportowy bez napędu fo rolek i walców Fot. Przedsiębiorstwo HAK Sp. z o.o.

Czy platforma transportowa to bezpieczne rozwiązanie?

Platformy transportowe wszystkich typów posiadają zabezpieczenia, z jednej strony informujące otoczenie o ruchu platformy, z drugiej – zabezpieczające przed najazdem na przeszkodę bądź zderzenie z elementami infrastruktury. Standardowym wyposażeniem jest sygnalizacja świetlna oraz dźwiękowa, czujniki ultradźwiękowe, listwy naciskowe, a także awaryjne przyciski STOP, pozwalające zatrzymać urządzenie w trybie natychmiastowym.