Konserwacja urządzeń transportu bliskiego

Urządzenia transportu bliskiego, zarówno te używane do transportu osób, jak i ładunków, wymagają regularnych przeglądów oraz powiązanych z nimi czynności konserwacyjnych. Wymagania przeglądów i konserwacji wskazane są w prawnych rozporządzeniach oraz normach egzekwowanych na co dzień przez Urząd Dozoru Technicznego.

Zakres prac konserwacyjnych w grupie urządzeń transportu bliskiego jest uzależniony od typu urządzenia, jego zastosowania oraz uwarunkowań związanych z jego używaniem. To czynniki, które stanowią zarówno o częstotliwości wykonywania konserwacji, jak i poszczególnych czynnościach konserwacyjnych.

Zasady konserwacji urządzeń transportu bliskiego

Konserwacja urządzeń transportu bliskiego to obowiązkowe działania, które mają na celu utrzymanie sprawności, bezpieczeństwa eksploatacji oraz żywotności urządzenia. Obowiązek  konserwacji obejmuje zarówno dźwignice, jak i osprzęt dźwignicowy, czyli wszelkiego typu zdejmowalne urządzenia chwytające. W pierwszej grupie mamy m.in. suwnice, żurawie, wciągarki bramowe i wciągniki, w drugiej – zawiesia cięgnowe, trawersy czy uchwyty transportowe.

Wymóg konserwacji reguluje polskie prawo – Rozporządzenie Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej z 29 października 2003 r. w sprawie warunków technicznych dozoru technicznego w zakresie eksploatacji niektórych urządzeń transportu bliskiego (załącznik nr 2, pkt 8 i pkt 10). Dokument ten określa wymogi przeprowadzania okresowego przeglądu maszyn, zaś Urząd Dozoru Technicznego jest jednostką sprawującą kontrolę nad tym systemem. 

Konserwatorem urządzeń transportu bliskiego może być osoba, która posiada odpowiednie kwalifikacje, określone prawem i potwierdzone przeszkoleniem. Aby zostać konserwatorem suwnic czy wózków widłowych, należy ukończyć specjalistyczny kurs zakończony egzaminem państwowym, który uprawnia do wykonywania zawodu konserwatora urządzeń transportu bliskiego. Warto wiedzieć, że ukończenie kursu konserwatora suwnic oraz innych urządzeń transportu bliskiego nie jest równoznaczne z posiadaniem uprawnień do ich obsługi – te funkcje oraz uprawnienia różnią się zakresem kompetencji.

Zakres prac konserwacyjnych

Zakres konserwacji określony jest oddzielnie dla każdej grupy urządzeń oraz podawany w dokumentacji technicznej przez producenta. Przegląd konserwacyjny obejmuje – zależnie od typu urządzenia – czynności takie, jak sprawdzenie stanu mechanizmów, weryfikację działania zabezpieczeń, sygnalizacji, ograniczników oraz innych elementów wpływających na ogólną sprawność oraz bezpieczeństwo eksploatacji. Prace konserwacyjne to z kolei następujące po przeglądzie naprawy, wymiana części czy czynności zabezpieczające (np. smarowanie, usuwanie korozji itp.), usuwanie usterek zauważonych podczas kontroli oraz – zgodnie z prawem – ich rzetelna dokumentacja w przypisanym do każdego egzemplarza urządzenia dzienniku konserwacji. 

Jak często wykonywać przeglądy technicze urządzeń transportu bliskiego?

W obszarze eksploatacji urządzeń transportu bliskiego zwyczajowo zadawane jest pytanie – jak często wykonywać przeglądy techniczne urządzeń transportu bliskiego. Odpowiadamy – to zależy od rodzaju urządzenia, wymagań prawa oraz wytycznych podawanych przez producenta. W kompetencji tego ostatniego leży podanie częstotliwości i zakresu wykonywania przeglądów konserwacyjnych, zgodnie z obowiązującą dyrektywą maszynową. Kluczowym dokumentem w tym zakresie jest zawsze DTR urządzenia, a jeśli DTR takich wytycznych nie zawiera, wówczas należy sięgnąć po tabelę z załącznika nr 2 do rozporządzenia wymienionego wyżej.

Przegląd konserwacyjny, nazywany również okresowym to przegląd, który zazwyczaj powinno się przeprowadzać co 60 lub co 90 dni. Nowoczesne technologie oraz stosowane do produkcji materiały przyczyniają się do tego, że wskazywane okresy międzyprzeglądowe są jednak coraz dłuższe. Dobrym przykładem są nowoczesne wciągniki czy suwnice – ich producenci wskazują wykonywanie przeglądów konserwacyjnych nie co miesiąc, ale np. raz na 6 miesięcy lub raz na rok.