Organizacja transportu wewnątrzzakładowego

Transport wewnątrzzakładowy to obszar przedsiębiorstwa, który ma ogromny wpływ na jego codzienne funkcjonowanie, stanowiąc podstawę oraz kluczowy element wszystkich niemal procesów produkcyjnych czy magazynowych. Odpowiednie jego zaopatrzenie oraz organizacja to niezbędnik odpowiedniej wydajności oraz opłacalności technologicznej. Dowiedz się, na czym polega oraz na co zwrócić uwagę przy jego planowaniu.

Na czym polega transport wewnętrzny?

Transport wewnętrzny, nazywany również transportem wewnątrzzakładowym to pod względem technicznym część dziedziny nazywanej ogólnie transportem bliskim, czyli tym odbywającym się na niewielkie odległości w określonym obszarze. Transport bliski obejmuje tak windy, schody ruchome i karuzele, jak i wszystkie rozwiązania techniczne, które służą transportowi ładunków w zakładach przemysłowych – w obszarze produkcji, montażu czy magazynowania.

Transport wewnątrzzakładowy obejmuje przemieszczanie ładunków na nieduże odległości, w obrębie budynków bądź pomiędzy nimi, lecz nie przekraczające granic zakładu bądź miejsca wykonywania prac. W jego obrębie wyróżniamy:

transport magazynowy – załadunek i rozładunek towarów,
transport wewnątrzwydziałowy – obsługa konkretnego procesu technologicznego odbywającego się na danym wydziale zakładu,
transport międzywydziałowy – przemieszczanie ładunków pomiędzy wieloma halami, magazynami, placami oraz procesami technologicznymi bądź ich etapami,
transport stanowiskowy – obsługa transportowa pojedynczego stanowiska pracy bądź pojedynczej maszyny,
transport międzystanowiskowy – transport ładunków pomiędzy maszynami bądź stanowiskami pracy.

Dla każdego z tych obszarów opracowano określone środki transportowe, pozwalające spełniać określone potrzeby, często jednostkowe dla danego zakładu. Ich prawidłowy dobór to podstawa utrzymania ciągłości prac, a ich odpowiedni stan techniczny pozwala zapobigać przestojom czy potencjalnym opóźnieniom produkcyjnym.

Środki transportu wewnętrznego – rodzaje

Do głównych środków transportu wewnętrznego zaliczamy wiele urządzeń z zakresu rozwiązań standardowych oraz jednostkowych. W większości zakładów mamy do czynienia z trzema podstawowymi grupami urządzeń transportowych:

Wózki jezdniowe – bez napędu, z napędem, podnośnikowe oraz unoszące. Są najpopularniejszym środkiem transportu wewnątrzzakładowego, umożliwiającym sprawny transport ładunków różnego typu oraz przestrzenne manipulowanie ładunkami.
Dźwignice – przemieszczające ładunki poprzez ich podnoszenie i przenoszenie. To obszerna grupa, w której zawiera się m. in. suwnice, żurawie, wciągniki czy dźwigniki różnego typu.
Przenośniki – urządzenia stacjonarne bądź samojezdne o różnej konstrukcji, umożliwiające przemieszczanie ładunków różnego typu. W tej grupie spotkamy m.in. platformy transportowe czy przesuwnice.

Rys.1 Wózek podnośnikowy do transportu i montażu kręgów

źródło: archiwum Przedsiębiorstwa HAK

Wybór środków transportu wewnętrznego – na co zwrócić uwagę?

Odpowiedni dobór środków transportu wewnętrznego wymaga uwzględnienia kliku kluczowych czynników. Do najważniejszych należą:

rodzaj transportowanych ładunków – ich kształt oraz wagę;
intensywność transportową – częstotliwość przenoszenia ładunków;
charakterystykę otoczenia – szerokość ciągów transportowych, rozmieszczenie maszyn, odległości, rodzaj nawierzchni, konstrukcja budynku,
aktualne potrzeby oraz wymagania z zakresu transportu wewnątrzzakładowego;
prognozowane zapotrzebowanie transportowe w procesach technologicznych.

O czym pamiętać organizując transport wewnętrzny w przedsiębiorstwie?

Podstawową zasadą w organizacji transportu wewnątrzzakładowego w przedsiębiorstwie jest:

„dostarczyć ładunki w odpowiednie miejsce w jak najkrótszym czasie, z zachowaniem bezpieczeństwa i optymalizacji kosztów”.

W praktyce - przy wyborze środków transportu wewnętrznego warto uwzględnić różne grupy urządzeń i skonfigurować je tak, by skrócić czas transportu, a tym samym zmaksymalizować wydajność produkcyjną. Suwnice obejmą swoim działaniem całą halę przemysłową, ale nie sprawdzą się w przypadku transportu stanowiskowego, w którym znacznie lepiej poradzą sobie żurawiki czy wciągarki bramowe. Niezastąpioną funkcjonalność posiadają z kolei wózki magazynowe – od widłowych po taczkowe, oferując szereg możliwości w każdych praktycznie warunkach procesowych.

Zagrożenia w transporcie wewnątrzzakładowym

Urządzenia transportu bliskiego przenoszące ładunki, w sytuacjach nieostrożności bądź niewłaściwego użycia generują ryzyko przygniecenia, uderzenia, potrącenia, a tym samym – zagrożenia dla życia i zdrowia osób obsługujących oraz znajdujących się w okolicy. Część z tych zagrożeń ma źródło w działaniu urządzeń oraz manewrowaniu nimi, część – w ryzyku zsunięcia się bądź odpadnięcia przenoszonego ładunku.

Aby uniknąć niebezpieczeństwa stosuje się szereg zasad oraz rozwiązań technicznych regulujących zachowanie podczas obsługi urządzeń transportowych oraz przebywania w ich pobliżu. Należą do nich:

unikanie zagrożeń poprzez rozwiązania konstrukcyjne oraz stosowanie środków ochrony technicznej;
informowanie o zagrożeniu – oznakowanie bezpieczeństwa, ostrzeżenia, sygnalizacja świetlna i dźwiękowa;
kształtowanie bezpiecznych zachowań osób obsługujących transport wewnątrzzakładowy.

Rys.2 Bezpieczeństwo i Higiena Pracy

Transport wewnątrzzakładowy przepisy

Ze względu na liczne zagrożenia, które powstają w obszarze transportu wewnątrzzakładowego, strefa ta została obwarowana licznymi przepisami, dotyczącymi dopuszczenia urządzeń transportu bliskiego do użytku. Większość zasad zawiera Rozporządzenie Ministra Przedsiębiorczości i Technologii z dnia 30 października 2018 r. w sprawie warunków technicznych dozoru technicznego w zakresie eksploatacji, napraw i modernizacji urządzeń transportu bliskiego.

Inną kwestią jest zachowanie osób zajmujących się obsługą transportu wewnątrzzakładowego – w tym przypadku kluczowym jest Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 26.09.1997 r. w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.