Zawód spawacz - życie z iskrą
Cz. III. Odzież ochronna - wmagania norm

Praca na stanowisku spawalniczym związana jest z koniecznością zapewnienia odpowiedniej ochrony dla pracownika. Wiąże się to z zagrożeniami, jakie są wynikiem stosowanych technologii i narzędzi, do których należy:

• wysoka temperatura, sięgająca 3100 – 6000 stopni Celsjusza,
• działanie płomienia,
• poparzenia od nagrzanych konstrukcji lub innych elementów,
• rozprzestrzenianie się rozprysków spawanych metali,
• występowanie promieniowania nadfioletowego z łuku spawalniczego,
• występowanie promieniowania elektromagnetycznego,
• emisja szkodliwych dla zdrowia i życia pyłów i gazów,
• możliwość porażenia prądem elektrycznym,
• oddziaływanie hałasu,
• otarcia naskórka i poważniejsze kontuzje będące skutkiem uderzeń, upadków.

Są to podstawowe czynniki, które warunkują konieczność doboru odpowiedniej odzieży chroniącej i minimalizującej skutki nieprzewidzianych wydarzeń. Cechy, jakie mają posiadać jej części, określone są normą PN-EN 470-1 „Ochrona dla spawaczy i osób wykonujących zawody pokrewne”, którą zastąpiono w 2007 roku normą PN EN ISO 11611.  W przypadku spawaczy określa ona wymagania dla odzieży chroniącej przede wszystkim przed małymi kroplami stopionego metalu, krótkotrwałym kontaktem z płomieniem oraz promieniowaniem nadfioletowym i zalecanej do stosowania przez cały czas pracy.

Rys. 2. Spawacz w odzieży ochronnej podczas pracy [2]

Cechy odzieży ochronnej dla spawaczy

Normy wymieniają m.in. następujące wymagania dla odzieży ochronnej dla spawaczy:

• Odzież powinna być uszyta z materiałów niepalnych, odpornych na działanie drobnych odprysków stopionych metali.
• Norma przewiduje w tym przypadku 2 klasy odzieży ochronnej - pierwszą (co najmniej 15 kropli) do stosowania mniej niebezpiecznych technik spawania i w sytuacjach powodujących niższe poziomy oddziaływania odprysków i promieniowania cieplnego oraz drugą (co najmniej 25 kropli) zapewniająca ochronę podczas stosowania bardziej niebezpiecznych technik spawania. 
• Konstrukcja odzieży powinna eliminować możliwość zatrzymania się na niej drobnych rozprysków stopionych metali, co w praktyce oznacza np. brak mankietów w spodniach oraz unikanie kieszeni.
• Jeśli spodnie mają kieszenie, to powinny to być wyłącznie kieszenie boczne, których otwory nie mogą być odchylone od bocznego szwu spodni więcej niż o 10 stopni.
• Wszelkie inne kieszenie powinny mieć zakrywającą ich otwór klapkę, której nie da się włożyć do ich środka.
• Zapięcia powinny być tak przemyślane, aby nie tworzyć otworów i fałd, a wszystkie metalowe zapięcia powinny być zakryte.Odzież powinna charakteryzować się ograniczoną zdolnością do rozprzestrzeniania płomienia.
• Odzież powinna charakteryzować się odpowiednimi właściwościami mechanicznymi w zakresie siły zrywającej materiału oraz wytrzymałości na rozdzieranie.
• Odzież powinna być tak zaprojektowana, aby uniemożliwiać przewodzenie prądu elektrycznego z zewnętrznej do wewnętrznej strony. 

Właściwe stosowanie odzieży ochronnej

Podczas użytkowania odzieży ochronnej należy pamiętać o niebezpieczeństwach, które mogą pojawiać się w pewnych sytuacjach, wynikających często z niewłaściwego jej stosowania. Jeśli np. odzież zostanie zanieczyszczona substancją palną, wówczas jej ognioodporność będzie mocno obniżona, poziom jej spadnie także wówczas, gdy będzie używana w bardzo małych przestrzeniach gdzie doprowadzane jest powietrze bogate w tlen. Należy również pamiętać o tym, że odzież ta nie chroni całkowicie przed porażeniem prądem elektrycznym, a jej właściwości izolacyjne maleją, gdy ulega zmoczeniu bądź zawilgoceniu.

Znakowanie odzieży ochronnej dla spawaczy

Odzież ochronna dla spawaczy wykonana w zgodzie z obowiązującymi wymaganiami normy powinna być odpowiednio oznakowana.

Rys. 2. Oznakowanie odzieży odpornej na wysoką temperaturę i płomień [2]

Znakowanie obejmuje symboliczne wskazanie takich elementów jak: zapewnienie ochrony przed gorącem i płomieniem wraz z numerem normy, której wymagania dana odzież spełnia, wielkość, jak również konieczność zapoznania się z  informacją dostarczoną przez producenta, a także symbole informujące o sposobie konserwacji.

Literatura:

[1] Dokumentacja wewnętrzna Przedsiębiorstwa HAK
[2] http://www.robod.pl/index.php?mod=content&path=782